Je vindt een skelet. Of 33. En dan?

BREDA – Een golf van opwinding gaf het stadsarcheoloog Erik Peters, vooral bij de eerste vijf. Uiteindelijk werden er 33 skeletten gevonden op het braakliggende terrein aan het Speelhuisplein en Anna van Burenstraat. Het vermoeden vooralsnog: een militaire begraafplaats, getuige de amputaties en schedellichtingen.

Want dat hebben de 33 skeletten gemeen en is hetgeen deze opgraving opwindend maakt. Bij zo’n zes skeletten is de schedel opengebroken, vermoedelijk om lijkschouwing te verrichten. Anderen hadden een geamputeerd been, of arm, dat naast het lichaam lag. ,,Veelal netjes en eerbiedig, maar niet altijd. We vonden ook een knieschijf ter hoogte van een keel, of een bovenarm bij een knie.” De skeletten lagen in lijkkisten, ook dat is zeker. ,,Dat hout is weggerot, maar je ziet aan de bruine kleur van het zand nog sporen. En er lagen spijkers bij.”

Op deze plek lag verdedigingslunet Coehoorn, van 1682 en 1870. Dat is nu met zekerheid te zeggen, die sporen zijn onmiskenbaar. Ook zeker is dat deze 33 mensen begraven zijn na 1682; ze lagen immers boven de omwalling van de lunet. Peters vermoedt vooralsnog dat dit slachtoffers zijn uit de oorlog met de Fransen.

In 2013 werden hier de panden van Albert Heyn en Bric&Brac gesloopt, waarbij menselijke resten gevonden werden. Nu dit gebied aan de vooravond staat van nieuwbouw, is er verder archeologisch onderzoek verricht. De gemeente Breda heeft vijf archeologen in dienst; dit soort onderzoek is wettelijk verplicht sinds 2007. ,,Dat laten we niet extern doen, want dat kost meer geld en meer tijd”, legt Peters uit. Zij hebben zo’n 30 á 40 projecten per jaar; het buitenwerk beslaat ongeveer een derde van het totale werk. Naast de vijf archeologen, is er ook keuze uit zo’n 40 vrijwilligers. ,,Sommige gaan voor het grove geschut, hier moest heel secuur gewerkt worden. We zijn er met vijf man mee bezig geweest.”

De skeletten liggen nu in het depot aan de Keizerstraat en verhuizen weldra naar Riethil. Daar worden ze nader onderzocht, in januari volgen de eerste resultaten. ,,Dit was een defensieterrein, dus we denken dat ze een relatie hebben met defensie.” Maar: ,,We hebben ze er eerst uitgehaald, straks worden ze schoongemaakt. Stel dat het vrouwen blijken te zijn. Dan kan het niet militair zijn en roept deze vondst plots heel veel vragen op.”

Peters zelf is al met het volgende project bezig: ook bij de Nieuwe Mark worden interessante aanwijzingen over vervlogen tijden verwacht.