Meesterschilder Jan de Vet: ‘De lijntjes hoeven niet meer kaarsrecht’
BREDA – Vanaf een schilderkamer op de negende verdieping van zijn flat in Heusdenhout kijkt hij uit op zijn vroegere werk. Auto’s razen voorbij over de A27, een van de vele wegen die Jan de Vet in zijn werkende leven getekend heeft. Mede ontworpen heeft. Hij werkte 36 jaar lang bij Rijkswaterstaat als waterbouwkundig opzichter. Dat tekenen kon hij na zijn VUT in 1987 toch niet helemaal loslaten. Hij stortte zich vol overgave op het maken van kunst. ,,Ik ben daarin een autodidact.”
91 jaar is hij inmiddels, maar zowel fysiek als mentaal zo kwiek als een hoentje. Zonder aarzeling klimt hij op een tafel om bouwtekeningen van vroeger uit een kast te pakken. ,,Op de tekentafel gebruikten we vroeger linialen, passers en machinale hulpstukken. De moeilijkheid in het maken van kunst is dat ik dat los heb moeten laten, de lijntjes hoeven niet meer kaarsrecht te zijn. Soms kost me dat nog echt moeite”, wijst hij op zijn vroegere werk. Vaak maakt hij een ondertekening, voordat hij begint met schilderen. Dan maakt hij nog wel gebruik van die hulpmiddelen. ,,De verhoudingen moeten gewoon goed zijn.”
Zijn schilderkamer staat barstensvol met kunst. De muur hangt vol, overal liggen boeken en mappen, her en der staan beeldjes. Maar: toch is het er geordend, georganiseerd. ,,Ik weet alles precies te liggen. Zo werkte ik vroeger ook: alles lag altijd op een logische plek. De schoonmakers moesten toch ook gewoon hun werk kunnen doen, zonder eerst mijn troep op te ruimen. Dat zit nog steeds in mijn systeem.”
In die schilderkamer staat van alles. Kunst op doek, beeldjes van hout, keramiek, boetseerwerk. Een logica is daarin niet te ontwaren. Het is een ratjetoe, maar alles is van één en dezelfde man. Van realisme tot abstract, van acryl en aquarel tot pennenstreken, van grafische ontwerpen tot knipsels. ,,Ik heb geen eigen stijl, ik vind het juist leuk om mezelf in allerlei kunstvormen uit te dagen.”
Begin jaren ’90 ging hij drie jaar naar de Volksuniversiteit om zich te bekwamen in het maken van kunst. Daarna nam hij les bij drie losse, particuliere kunstenaars. ,,Zo heb ik de basis geleerd van hoe het moet. Ik was vanuit mijn werk al goed in verhoudingen en in perspectief. Toen heb ik vooral leren kijken-kijken. Contrast, schaduw, dat kostte me moeite. De menselijke anatomie: heel moeilijk.” Sinds die tijd werkt hij zelfstandig en gaat hij geen nieuwe uitdaging uit de weg.
Nog meer leerde hij in Frankrijk. Een campingeigenaar aldaar vroeg hem les te geven aan campinggasten. Dat deed hij, gedurende tien jaar, in het voor- en het najaar. ,,Daar stak ik zoveel van op. Ik leerde hoe ik mijn kennis moest overbrengen, maar ook hoe je bijvoorbeeld vooruit kijkt. Planmatig te werk kunt gaan.”
De Vet raakt verstrengeld aan deze nieuwe bezigheid. Verslaafd haast. Direct na het ontbijt sloot hij zich op in zijn werkkamer en pas bij het avondeten kwam hij er weer uit. ,,Het werd werk, ik werd slachtoffer van mijn hobby. Ik zag mijn vrouw haast niet meer, dat is inmiddels wel rechtgetrokken”, grijnst hij. Nu begint hij rond half 1 en houdt er om half 5 mee op. In het weekend doen ze samen wat leuks.
Ja, De Vet ontwikkelt zich nog altijd. Leert continu. ,,Mijn voorkeur is fantasie, maar als ik iets zie dat me pakt wil ik het maken. Dat kan ook een foto zijn, dan schilder ik een mooi onderdeel ervan na.” Hij heeft kunst gemaakt in opdracht. Zijn werk hangt in huishoudens over de hele wereld. ,,Ik zou best nog eens willen exposeren, maar ik zit wat geïsoleerd, want ben ook niet de jongste meer. Of mijn ervaringen willen overbrengen op anderen, les willen geven. Maar ik heb geen diploma’s, heb mezelf alles geleerd.”
Zijn vroegere werk komt nog vaak om de hoek kijken. ,,Pas geleden werd me gevraagd om een huisje na te tekenen. Het betrof een kleine afbeelding en ik moest het groter maken. Daar komt wat wiskunde bij kijken. Niet zozeer een uitdaging, maar toch nog steeds hartstikke leuk.”
Citaten:
,,Hij heeft soms moeite met passend kleurgebruik, ook in zijn kleding. Daarin luistert hij gelukkig altijd naar me.” – Corrie de Vet – Vissers, echtgenote
,,Hij maakt origineel, modern en gevarieerd werk. Dat vind ik heel bijzonder voor iemand van zijn leeftijd.” – Lenneke de Munnik, dochter