Soms is het leuk om te filosoferen. Om, bij voorkeur zonder enige kennis van zaken, te mijmeren over een bepaald onderwerp. Misschien kun je het een beschouwing van gepaste afstand noemen. Misschien kun je bij een gebrek aan kennis juist buiten de lijntjes denken.
Op school was ik vroeger bijzonder slecht in economie en juist daar wil ik het over hebben. Met geschiedenis leerde ik dat geld ooit bedacht is als ruilmiddel. Een brood stond gelijk aan een bepaald valuta, zoiets. De waarde van dat geld werd bepaald aan de hand van goud. Daar haakte ik al af, want: wie bepaalt die waarde dan?
Geld dient dus als ruilmiddel. Om dingen te kunnen kopen, in dusdanige mate dat je leven ervan afhangt. De waardebepaling aan de hand van goud is allang losgelaten. Bovendien is geld in afnemende mate iets fysieks. Geld is een digitaal getal geworden.
Schoolvakken als wiskunde, natuurkunde en scheikunde zijn feitelijk. Ingegeven door de natuurwetten, of de wetten der logica. Het zijn exacte vakken: zo is het. Daar is weinig discussie bij mogelijk. De vakken ontwikkelen zich wel door nieuwe kennis, maar 1+1 blijft altijd 2.
Met economie kost me dat dus meer moeite. Geld is een menselijk verzinsel. Theo Maassen had daar in deze sketch een hele fijne samenvatting van.
Armoede verwordt een natuurlijk proces, maar is uiteindelijk een gevolg van eeuwenoude afspraken. Het recht van de sterkste steekt hier de kop op. Economie is realistisch monopoly’en, een spel. Maar dan op leven en dood: mensen die weinig bezitten van dat menselijke verzinsel sterven.
Er is al meermaals geopperd om in Nederland een soort basissalaris uit te keren. Een vast bedrag voor iedereen, zodat je gewoon kan leven. Tegenstanders ervan menen dat mensen daar lui van worden. En dat het land zich dan niet door ontwikkelt. Psychologische onderzoeken wijzen uit dat dat te betwijfelen is.
Nu er een periode met corona is en iedereen thuis blijft, pompen de diverse overheden extra geld in de economie. Dat kan niet eindeloos, zeggen de economen. Ooit is het op. Maar wie bepaalt dat? Hoe kan iets digitaals ‘op’ zijn? Geld is toch een menselijk verzinsel, waarom zou je daar niet een paar extra nullen aan toe kunnen voegen?
Onlangs las ik een tweet, waarin iemand riep: ‘Dus nu worden we geleid door virologen?’, omgeven door bozige emoticons en cynische hashtags. Dat vond ik wel een inspirerende gedachte. Normaal worden we geleid door economen. Of nou ja, dat is wel het belangrijkste element waar men beleid op maakt. En dat vinden we kennelijk heel logisch. Ik vroeg me gelijk af of dat wel logisch is?
Waar geld uitgegeven wordt, kan het niet anders zijn dat mensen er ook aan verdienen. Dat er minder beweging van geld plaats vindt is inderdaad een gegeven. Eten wordt nog gewoon gemaakt, doodgaan hoeven we niet. Dus het enige dat je zou kunnen zeggen is dat de tijd stil staat. Dat het land zich niet ontwikkelt. Echter: de bouw gaat gewoon door. Alles dat relevant is gaat gewoon door. Deze coronacrisis toont eigenlijk gewoon aan dat we ons druk maken om een schoolvak dat puur en alleen door mensen verzonnen is. Deze coronacrisis zou ons moeten dwingen tot nadenken over prioriteiten. Want dat lag de afgelopen vele decennia en misschien wel eeuwen vooral bij geld verdienen. Daar zou de wereld eens een ommezwaai in moeten maken. Het zou het leven voor héél de wereld een stuk prettiger maken. Want waar de rijke landen overtollig eten gewoon weggooien, hebben arme landen tekort. Het eerlijk verdelen leidt zonder enige twijfel tot datgene dat de economie al eeuwen pretendeert dat het doet: een doorontwikkeling van de wereld.
Wat vond je van dit verhaal?
Al mijn verhalen zijn gratis te lezen. Maar mocht je als blijk van waardering en van vroljkheid een donatie achter willen laten: ik doe een dansje van blijdschap. Alvast zeer veel dank!!