Een jaartje of 15 is het meisje. Ze draagt het soort kleding dat je vaker ziet in dit dorpje. Haar gezichtje is knap. Fris. Vrolijk. Ze wil me snoepjes verkopen en dat doet ze in eerste instantie op de automatische piloot. Tot ze me ziet. Echt ziet. Ze kijkt me met haar donkerbruine, grote ogen aan. Secondenlang. ,,Muy guapo. ¿De dónde eres?”, vraagt ze me uiteindelijk, met een blik die het midden houdt tussen pure verbazing en fascinatie. We zijn in het dorpje Cuetzalan, hoog in de bergen van Puebla. Ik ben in dit land altijd al een güero, een blanke. Word zo ook dikwijls aangesproken. Het is mijn huidskleur, mijn haar, mijn blauwe ogen. Vooral deze zijn een ware attractie voor het meisje.
Dat streelt het ego enerzijds, maar het voelt toch best ongemakkelijk. Ik begrijp het, hier komen waarschijnlijk nauwelijks güeros. Misschien ben ik wel de allereerste die ze in het echt ziet. En ik laat haar naar me kijken. Er zit niets kwaads in. Het heeft ook wel iets schattigs.
Güero of gringo
Het toch wel koddige incident schiet me te binnen, terwijl Mike blijft praten. Hij heeft zojuist uit de doeken gedaan dat hij zich soms een alien voelt in Mexico. Bekeken voelt. Dat hij soms blij is als hij een andere güero ziet. Of liever nog: een gringo, een Amerikaan. ,,Dan valt het altijd weer tegen als deze geen woord Engels spreekt”, mokt hij. ,,Ik noem dat Whitexicans. Ze lijken op me, maar ze zijn niet zoals ik.” Dat deze benaming uitermate racistisch is, weerlegt hij. Maar zelfs zijn vrouw spreekt ‘m beschaamd en vermanend toe. Hij blijft zich van geen kwaad bewust. ,,Ik val op Latina’s, ik ben niet racistisch. Ik haat racisme. Ik benoem gewoon zoals het is. En je kunt niet ontkennen dat we verschillende kleuren hebben.”
Op dat moment heb ik al besloten verder niets met deze man te maken willen hebben. Dat dit wat mij betreft de laatste keer is dat we ‘m uitnodigen. Mike heeft hier geen vrienden. De Amerikaan spreekt geen Spaans en heeft behoefte aan nieuwe contacten. Welllicht klikt het, redeneerden Tania en de vrouw van Mike, Angela. Maar Mike is de meest Amerikaanse persoon die ik ooit ontmoet heb. En ik heb al zoveel moeite met Amerikanen. Het is middernacht en ik hak de knoop door: wat een sukkel.
Comprenda of intiendo?
De 42-jarige Mike is getrouwd met de Mexicaanse Angela en ze wonen samen in de stad. De twee zijn al vijf jaar samen, waarvan nu dus een jaartje getrouwd. Angela is belangrijk bij een bedrijf, wat Mike precies doet blijft ongewis. Iets online, maar veel vertelt hij daar niet over. ,,Is het nou ‘comprenda’ or ‘intiendo’”, vraagt hij tussen de bedrijven door aan zijn vrouw. ,,In sommige landen is het ‘comprenda’, in Mexico is het ‘intiendo’”, legt zij uit. Mike spreekt geen Spaans. Hij weigert het te leren, vindt het zonde van zijn tijd. ,,Waarom zou ik? Ik heb het geluk dat ik Amerikaan ben en Engels spreek. Dat is toch de taal die de meeste mensen ook spreken”, legt hij uit.
Het langetermijnidee voor de twee lijkt te zijn dat ze toch terug naar Mikes geboortestad San Fransisco verhuizen. Angela heeft nu een hoge functie bij een bedrijf en wellicht is er sprake van overplaatsing. Dat zou ideaal zijn. ,,Nee, ik wil niet heel lang in Mexico blijven wonen. Te gevaarlijk”, vertelt Mike, die er gehaast aan toevoegt dat hij tacos wel lekker vindt. Alsof hij wil zeggen: in principe heeft het land ook wel zijn kwaliteiten. Hij is nog nooit in zijn eentje in de stad geweest en moet er ook niet aan denken om ooit met de auto te rijden hier. ,,Nee, veel te gevaarlijk. Heb je gezien hoe ze hier rijden? Hoe de wegen er hier uitzien? Ik blijf lekker thuis. Ik hoef niet zo nodig naar buiten.”
Het machtigste, mooiste en enige land ter wereld
Hij vertelt met liefde over Amerika. San Fransisco, zijn geboorteplaats. Las Vegas, Amerikaanse producten, de natuurparken. Over het machtigste, mooiste en enige land ter wereld. Hij is ontsteld dat ik er nog nooit geweest ben. ,,Wat vind je eigenlijk van de president, Joe Biden?”, vraagt hij dan. ,,Niet zoveel, ik krijg er niet zoveel van mee wat hij doet. Wat vind jij van Mark Rutte?”, reageer ik. Ja, mijn irritatie is op dat moment al groot.
Hoewel ik me er al terdege van bewust van was en ik er ook echt mee bezig ben, overtuigt deze Amerikaan me in zoveel zaken. Ik wil niet zo zijn. Wil precies het tegenovergestelde zijn. Bén ook precies het tegenovergestelde. Ik wil de taal leren, me mengen met de Mexicanen, een soort van integreren en deel uitmaken van de maatschappij, zonder mezelf te verloochenen of weg te lopen van mijn afkomst. Dat ik soms aangestaard word alsof ik een alien ben, neem ik voor lief. En zeker, bij vlagen voel ik ook wel enig racisme jegens mij, maar dat soort negatieve energie boeit me niet. Doet me niets. Alleen het positieve komt binnen. Ik ben niet méér en niet mínder dan hen, daar ben ik van overtuigd. Ik ben anders, als het op mijn uiterlijk aankomt. En waarschijnlijk ook anders in zoveel andere zaken, maar maakt dat uit?
Zwervers
Angela kijkt me aan. ,,Wat denk jij dan als jij een blank persoon op straat ziet lopen?”, vraagt ze. ,,Niks”, antwoord ik naar waarheid. ,,Ik zie gewoon mensen lopen, veel verder denk ik niet na.” Angela kijkt haar man kwaad aan. ,,Zo hoort het”, bijt ze hem toe. Hij haalt zijn schouders op, denkt er volstrekt anders over. ,,Wat ik wel vind”, zegt de Amerikaan. ,,Kijk, in Amerika zal ik nooit geld geven aan zwervers. Die gebruiken toch alleen maar drugs en voeren verder niets uit, dus waarom zou ik? Hier in Mexico werken de mensen voor hun fooi. Schoenenpoetsen, auto’s wassen, dat soort dingen. Daar heb ik gerust peso’s voor over. Ik wil alleen maar zeggen: ik heb niets tegen Mexico en Mexicanen.”
Waardeer dit verhaal! (Of steun me door een abonnement te nemen)