Een van de wonderlijke dingen van het menselijk brein vind ik hoe deze gedurende het leven verandert. Je vergaart natuurlijk meer en meer kennis. Tegelijkertijd doe je ervaringen op, waardoor je waardes veranderen. Je blik op de wereld. Je ontwikkelt je. Maar er mist iets; het lijkt schier onmogelijk jezelf nog te kunnen verplaatsen naar je jongere ik. Alsof je de persoon van toen niet meer erkent. Alsof we het vergeten.
Dat valt me op. Je ziet het overal. Ouders die hun kinderen regels opleggen, waar ze als kind zelf helemaal niet achter stonden en dan met name de manier waarop. Ouders die hun kinderen behandelen zoals zijzelf nooit behandeld zouden willen worden als kind. Sterker; in de wetenschap dat die behandeling bij jouzelf niet eens werkte. Wat voor regels stel je voor je kinderen op als het gaat om alcohol- en drugsgebruik, als je het zelf vroeger heel stiekem deed?
‘Wat ben je groot geworden!’
Onlangs zag ik mijn nichtje van 12 jaar oud. Ik had haar een jaar niet gezien, wat ‘de oudere’ er normaliter toe beweegt iets over de groei te zeggen. ,,Wat ben je groot geworden!”, of: ,,Toen ik jou voor het laatst zag, was je [zo] groot!” Bloedirritant, dat wil je helemaal niet horen als 12-jarige. Ik bracht het als grapje, omdat ik het tegelijkertijd ook leuk vind om er een beetje mee te spelen. ,,Weet je wat ik ontzettend stom vind? Mensen die nu tegen jou zeggen dat je groot bent geworden. Dus dat doe ik niet. Hoe is het?” Haar ogen lichtten op, een soort dankbaarheid. ,,Oh, dat hoor ik zo vaak. En dat ís bloedirritant inderdaad”, zei ze.
Hoe komt het toch dat volwassenen vergeten hoe ze zelf waren toen ze jong waren? Hoe komt het toch dat een moeder nog steeds alles wil weten over het liefdesleven van haar puberdochter, terwijl ze die vragen zelf in hun eigen jeugd ook verschrikkelijk vond? Dat je een vertrouwensrelatie wil opbouwen, snap ik. Maar die betrokkenheid werkt zelden, omdat je nu eenmaal haar moeder bent. Je hebt de levensfase zelf ook meegemaakt, waarom is het kennelijk zo onmogelijk je eigen moeder als voorbeeld te nemen? Dat ben jij nu. Vaders die de muziek van hun kinderen waardeloos vinden en hen proberen op te voeden met hun eigen muziek, omdat de muziek uit hun generatie nu eenmaal veel beter was. Vergeten dat jouw ouders dat ook deden en dat je de muziek van je ouders ook gewoon te ouderwets vond?
De hiphop en de punk
Muziek is overigens een intrigerend thema in dezen. Vrijwel alle muziek wordt gemaakt, gecreëerd door jeugd. De beste albums, ooit in de geschiedenis, zijn gemaakt door twintigers of dertigers, slechts zelden door veertigers en ouder. Dat is niet verwonderlijk: de creativiteit is hier op de toppen van hun kunnen en, ook interessant, de waardes zijn puntiger, de zoektocht des levens nog omgeven door vragen. Kijk naar de hiphop, kijk naar de punk als het gaat om maatschappijkritiek. Hoe ouder je wordt, hoe meer geslepen je waardes worden. Je verzet je niet meer tegen de maatschappij, je wordt er meer en meer onderdeel van. En neemt dan ook afstand van de teksten die je vroeger tof vond. Waar je vroeger in zekere zin achter stond. Een ongeslepen diamant is een stuk opwindender dan een bewerkte diamant.
Osdorp Posse
De rapper Def P. van de Osdorp Posse verzet zich thans hevig tegen overheidsbeslissingen en doet dat op zijn eigen, typerende manier. Een manier die hij al sinds zijn jonge jaren toepast, aan de hand van spitsvondigheid, overdrijving en een originele invalshoek. Hij schopt dus nog steeds tegen het establishment, tegen de zittende macht, tegen de autoriteiten. Je zou kunnen stellen dat hij in dat opzicht ‘stil’ staat. Zijn waardes zijn vrijwel hetzelfde gebleven, zij het met andere onderwerpen. Hij is trouw gebleven aan zichzelf, als onafhankelijk kunstenaar. Fans op social media menen dat hij radicaliseert, maar dat is het niet. Zij worden wellicht meer en meer onderdeel van de maatschappij, dus je groeit uit elkaar. Dat zij het er minder en minder mee eens zijn, dat kan. Hij zegt inhoudelijk echter geen gekkere dingen dan toen. Keer terug naar je puber-ik en je begrijpt weer wat hij nu eigenlijk zegt.
Het is natuurlijk niet gek dat je eigen waardes veranderen. Dat is onderdeel van je ontwikkeling. Het is wel gek, maar toch zie je het zeer regelmatig, dat die oude waardes echt vergeten worden, of zelfs worden ingewisseld voor volledig onbegrip. Alsof je je oude ik niet meer herkent of erkent. Laat je oude ik toch in zijn of haar waarde. Ik vermoed zelfs dat je dan langer jong van geest blijft, omdat je altijd die connectie met toen blijft zoeken. Dat helpt ook mee in de opvoeding, hoewel ik persoonlijk geen idee hoe ik zou zijn als vader. Maar als ouder zou je juist als geen ander begrip moeten hebben voor je kinderen, je bent het zelf ook geweest. Dat kun je van hen niet zeggen.
Schrijf je in voor mijn nieuwsbrief!
