Je bent aan het rijden en wil linksaf te slaan. Knipperlicht dus, maar je wordt overvallen door twijfel. Welke hendel heb je ook weer nodig voor deze handeling? Je gaat nadenken. Ziet links en rechts van het stuur de hendels en weet het oprecht even niet. Je eerste poging is de ruitenwisser. Suf. De andere hendel dus. Maar is links naar boven of naar beneden? Iets wat normaal zo vanzelfsprekend is en honderd keer per ritje voorkomt, is nu ineens onzeker.
Nog een voorbeeld. Je denkt ineens aan je ademhaling. Dat is ontzettend irritant: je voelt gelijk een schrikgevoel; een gek soort zwaar gevoel op je hart. Bewust ademhalen voelt direct onnatuurlijk. Het benauwt, alsof je constant ademtekort hebt. Je probeert je vanuit een soort paniek aan een ritme te houden, maar dat werkt averechts. Het voelt ontzettend naar. Diep ademhalen is bovendien onmogelijk, wat je al helemaal een verstikkend gevoel geeft. Hoe harder je het probeert, hoe benauwender het wordt.
De meest simpele en best werkende oplossing: denk niet na. Sta niet stil bij dit soort handelingen. Ademen gaat volautomatisch en dat lichaam doet dat een stuk beter als je ‘m met rust laat. Dat geldt ook voor autorijden: je weet echt wel hoe je aan moet geven linksaf te gaan. Dat gaat intuïtief.
Maar ja. Niet nadenken. Gemakkelijk gezegd.
Alle automatismen die zich binnen je eigen lijf afspelen, werken. En aanmerkelijk beter zonder jouw bemoeienissen. Nadenken leidt tot fouten, onregelmatigheden, meer moeite. En dat geldt voor vele honderden handelingen. Voor lopen, rennen, fietsen, autorijden, zwemmen, alles.
Nog een. Ik heb, zoals ze dat zo mooi noemen, plasangst. Als ik naar een publiek toilet moet -in de kroeg, concertzaal of voetbalstadion- en er staat iemand naast me, dan ben ik me volledig bewust van mijn blaas en plasdrang. Dan lukt dat dus niet. Er niet aan denken kan niet, ik voel nu eenmaal een gigantische druk om te presteren. Zelfs als er niemand staat, gebeurt het. Dan is er de angst dat er alsnog iemand komt. Als ik vervolgens naar een toilet ga die ik af kan sluiten, lukt het wel.
Momenteel lijd ikzelf weer onder donkere gedachtes en lastig te plaatsen gevoelens. Depressies. Twijfels. ,,Wat hebben we toch een fijn en zorgeloos leven”, kirt Tania soms tegen me. En mijn brein protesteert. Als een ware langspeelplaat, ratelt mijn brein door en trekt me zo een duister gat van negativisme en onbeantwoorde vragen in.
Werkt dat niet hetzelfde als die ademhaling, vraag mij af? Zorgt het lichaam, het gevoel, de energie, niet zelf voor de antwoorden? Is het brein geen sta-in-de-weg?
Natuurlijk maak je met je hersenen afwegingen. Scenario’s. Voors en tegens. Koop ik dat huis, trouw ik deze vrouw, maak ik deze businessdeal? Ergens wéét je het al, diep vanbinnen. Go with the flow. En als de flow niet meer flowt, zul je weten waar de weg naartoe leidt. Niet vanuit je brein, maar je gevoel zal het je vertellen.
Je brein is in staat alles te analyseren dat buiten jouw interne automatismen werkt. Kunst is om ‘m de mond te snoeren als het puur en alleen om jouzelf gaat. Zelfanalyse levert immers nooit de waarheid op en bevredigend zal het al helemaal nooit zijn.
Maar ja. Waar je lichaam vol automatismen zit, zit je brein dat ook. Je brein denkt automatisch na. Hem de mond snoeren dient dan wel in volle bewustzijn te gebeuren. De oplossing? Trainen. Mindfullness, therapie, afleiding; er zijn vele handvatten. Maar het gaat niet vanzelf, dat staat vast. Het kan jaren duren, voordat er verbetering in zit.
Handig hoor, al die automatismen in je lichaam. Maar soms toch ook verrekte ingewikkeld.
Waardeer dit verhaal! (Of steun me door een abonnement te nemen)