BREDA – Dit weekend eindigt de ramadan en wordt als afsluiting het suikerfeest gevierd. Heel anders dan anders en toch in de kern hetzelfde. Met name het suikerfeest is een feest van samenzijn, saamhorigheid, van euforie, van samen bidden. ,,Deze maand komt straks vetgdrukt in mijn herinnering. Een soort kantelpunt in de geschiedenis”, weet Younes Nahnahi, burgerraadslid van de PvdA en voormalig woordvoerder van moskee Arrahman.
De moskeeën hielden hun deuren dit jaar gesloten. Waar normaliter samenkomsten georganiseerd werden, werd dit jaar juist opgeroepen thuis te blijven. Binnen het gezin, kleinschalig en elkaar vooral niet op te zoeken. ,,Dat is toch een heftig element. Vooral voor ouderen die normaal gesproken juist meer bezoek krijgen en ook vaker naar de moskee kunnen.” Natuurlijk. Er zijn volop digitale mogelijkheden, er is daarom ook weer geen sprake van absolute afzondering. Ook tijdens het eten, het doen van spelletjes of het bidden is een connectie met anderen mogelijk middels beeldbellen.
Maar niet alleen ouderen ervoeren een totaal nadere ramadan. ,,Omdat het een tijd is van saamhorigheid. Samen eten en samen naar de moskee gaan. Ook jongeren trekken normaal ’s avonds veel meer met elkaar op, dat kan nu ook niet”, legt Hassan Lamou van de Stichting Marokkaanse Jongeren Breda uit. En dat gebeurde dan ook nauwelijks. Nahnahi grijnst. ,,Ik weet dat sommigen soms met twee man in de auto afspraken en samen naar het tankstation gingen. Dat mag. Zo werd er tóch een contactmoment gevonden.”
Het is raar, maar wel de werkelijkheid van het heden. De imam spreekt eenieder toe via streams op Facebook. Deze worden enorm goed bekeken. ,,Het vervangt het contactmoment natuurlijk niet, het is een alternatief. Aan de andere kant worden zo ook weer jongeren bereikt die steeds minder naar de moskee gingen”, ziet Lamou.
Waar de moskee normaliter talloze activiteiten organiseert, organiseren ze nu inzamelingen. Levensmiddelen voor de kwetsbare groepen. Lekkers voor het suikerfeest doneren aan woonzorgcentra, zoals Huize Raffy. Geld voor het onderhoud van de moskee. Boodschappen doen voor elkaar. Mensen die niet de beschikking hebben over digitale hulpmiddelen, kregen na zo’n inzameling een telefoon, tablet of laptop. Opdat er toch digitaal contact kon zijn. Of huiswerk gemaakt kon worden.
En dan dit weekend het suikerfeest. ,,Dat zal qua hapjes en zoetigheden hetzelfde zijn. Mensen zullen bij elkaar aanbellen en elkaar groeten, maar grote bijeenkomsten zijn er niet. En fysiek contact ook niet”, denkt Lamou. ,,Het is gewoon echt een sobere ramadan. Je krijgt meer tijd om na te denken en spiritueel te zijn. Normaal ga je naar de moskee. Dit is een hele andere sfeer zonder essentiële samenkomsten, maar de absolute kern van de ramadan blijft alsnog overeind.”
