OOSTERHOUT – Terwijl het Pools ereveld op begraafplaats Leijsenakkers langzaam leeg loopt na de ceremonie, staat Andrzej Maczek nog in vol ornaat ten midden van de dertig eregraven van de gevallenen. De zoon van Generaal Stanislaw Maczek komt eens in de vijf jaar Nederland voor de herdenkingen. ,,Het is altijd weer ontroerend. Iedere keer als ik de graven zie van deze jonge mannen klopt mijn hart wat sneller. Deze ceremonie was extra mooi, dankzij de aandacht die de kinderen eraan gaven.”
Maczek komt nog graag over vanuit Engeland. In het bijzonder Breda, want de stad zat altijd diep in het hart van zijn vader en daarom ook in het zijne. ,,Hij wordt hier zo mooi herdacht. Ze vergeten hem hier niet. De graven zijn ook echt zijn mannen geweest. Het zat in zijn aard om niet alleen te vechten, maar ook om te zorgen. Dat verklaart ook waarom hij zo geliefd is. Hij hield écht van zijn mannen. Het is daarom zo prachtig om te zien dat het hier nu nog steeds zo groot is. Dit is een speciale herdenking.”
Enkele honderden belangstellenden poogden goed zicht te krijgen op de ceremonie, naast de vele genodigden. Tussen de graven door zochten ze een plek om deelgenoot te kunnen zijn. Het viel burgemeester Mark Buijs ook op. ,,Het aantal ooggetuigen uit die tijd neemt uiteraard af, maar het stokje wordt overgenomen door de jongere generatie”, sprak hij.
,,Het is begrijpelijk dat de Generaal in Breda begraven wilde worden. Dit was zijn streek en Breda zijn stad”, zei ook de Poolse minister van Veteranenzaken. ,,Daarom zijn Breda en is deze omgeving belangrijk voor ons. De jongere generaties laten nu nog zien wat voor belang de bevrijding gehad heeft.” Bloemen werden gelegd. Door nog levende veteranen uit die tijd. Door Poolse, Nederlandse, Britse en Canadese delegaties.
Dit weekend is het exact 75 jaar geleden dat Dorst, Den Hout en een gedeelte van Oosterhout bevrijd werd door de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van Generaal Maczek. Organisator Wadec Salewicz toonde zich ontroerd. ,,Het was een mooie herdenking. Deze jongens hebben dit verdiend. De opkomst in dit jubileumjaar is enorm. Het doet me enorm veel dat ik dit mag doen en dat er zoveel aandacht voor is.”
Ook aanwezig waren Peter Suurland met zijn Poolse vrouw Sabina Suurland – Berezowska. Als bezoekers. Suurland zag ditmaal dat er voor het eerst echt portretjes bij de graven waren geplaatst. Van jonge mannen in hun twintiger jaren. Een gezicht bij de gevallenen. Het zorgt voor extra verdieping van deze herdenking.
Sabina ervoer een combinatie van emoties. ,,De Tweede Wereldoorlog, mijn geboorteland Polen en de herinnering aan mijn vader”, legt ze uit. ,,Hij was kapitein in Polen, verdedigde het land tegen de Duitse inval. Ik heb aan hem gedacht vanmorgen.” Ook zij ziet een toenemend respect vanuit Nederland voor Polen. Ook in haar algemeenheid. ,,Ik ben en blijf een trotse Pool. De aandacht ervoor is goed. Ik moet zeggen dat het me altijd extra ontroert dat het Nederlands- en het Poolse volkslied gespeeld worden.”