Jan schreef op zijn 57e zijn eerste liefdesbrief

Jan Kemps (62) was 57 jaar, toen hij de knoop doorhakte en de telefoon pakte. Kemps kon ‘wel een beetje lezen’, maar met schrijven had hij al zijn hele leven de grootste moeite. Daar ging hij wat aan doen: terug naar de schoolbanken. ,,Ik heb mijn vrouw vervolgens een liefdesbrief geschreven. Mijn eerste ooit.”

Taalambassadeur

Deze middag staat Kemps als taalambassadeur en ervaringsdeskundige bij de Voedselbank in Breda. Daar staat een stand van Stichting ABC en het Taalhuis. Voor het eerst: ,,Hier komt nu eenmaal de doelgroep, dat weten we”, legt Erwin Oranje van de Voedselbank uit. Het doel: de drempel der laaggeletterdheid verlagen. Oranje: ,,Er hangt nog altijd een zweem van schaamte, die proberen we echt weg te nemen.” Met die schaamte liep Kemps ook al die tijd rond, erkent hij. ,,En nu is er zo’n last van me afgevallen. Je bewijst jezelf echt een enorme dienst door er echt mee aan de slag te gaan.”

Kemps was 15 jaar toen hij van school afging, om te werken. Zijn ouders hadden simpelweg niet de interesse in een goede opleiding voor hun zoon, Kemps zelf wist heel goed hoe hij het probleem kon omzeilen. ,,Ik zat onopvallend achterin de klas en zorgde ervoor dat ik zesjes haalde. Nadat ik van school ging deed ik helemaal niets meer met taal.”

Hij kreeg een baan in de bouw en op de één of andere manier lukte het hem niet in aanraking te komen met lezen en schrijven. ,,Mijn vrouw zorgde altijd voor de administratie, voor de post. Ik liet dat allemaal aan haar over. Zij wist niet eens dat ik niet kon schrijven en moeite had met lezen, dat geheim heb ik haar veel later pas durven vertellen.”

Boksen

Onderwijl bokste Kemps. En niet onverdienstelijk, hij behoorde tot de top van Nederland in de amateurtak.. ,,Na mijn carrière kon ik trainer worden. Ik kon van mijn grootste hobby mijn beroep maken. Een regelrechte droom, maar ik moest het afzeggen, omdat ik nu eenmaal niet kon schrijven.”

Kemps wist altijd handig om het probleem heen te draaien, zonder deze aan te pakken. De maatschappij verwacht immers dat iedereen kan lezen en schrijven. Het levert gêne op, het zorgt voor een enorme drempel om deze vaardigheid nog op latere leeftijd alsnog aan te leren. Wat feitjes? In Nederland hebben 2,5 miljoen mensen moeite met lezen, schrijven en / of rekenen. Tussen de 16 en 65 jaar zijn dat 1,3 miljoen mensen. Tweederde hebben de Nederlandse afkomst. ,,Voor een Syriër is de stap om de taal te leren natuurlijk veel eenvoudiger: het is logisch dat hij de taal nog niet spreekt”, weet Oranje.

Drempel

,,We proberen de drempel te verlagen door mensen actief aan te spreken. Veel mensen zijn te trots om toe te geven dat ze niet kunnen lezen of schrijven, dus we pakken dat wel tactisch aan. Die trots is altijd een enorme belemmering”, vervolgt Oranje. ,,Ik voel me veel vrijer nu ik kan lezen en schrijven. Ik studeerde met diverse leeftijden die allen hetzelfde probleem hadden, dus dan valt die schaamte ook weg. Het is echt een kwestie van doen. Ik voel me gelukkiger en zelfverzekerder dan ooit”, aldus Kemps.

Stichting ABC en het Taalhuis willen vaker bij de Voedselbank staan, maar vooralsnog is de eerstvolgende keer in september. ,,Als mensen gewend raken aan onze aanwezigheid, verlaagt dat ook die drempel.”