MOERDIJK – Hebben flora en fauna kans van slagen op zonneparken? In maart opende Shell Moerdijk haar park van 39 hectare op braakliggend terrein, met 76.000 zonnepanelen. Inmiddels komt de natuur er tot wasdom. Ook in de schaduw, onder de panelen. Insecten vinden er hun weg, net als een diversiteit aan vogels en zoogdieren. ,,Er komen nauwelijks mensen op deze plek, het is hier stil. Daar gedijen veel dieren bij; dat maakt dit een zeer rijk floragebied”, klinkt Koos Biesmeijer van onderzoeksinstituut Naturalis enthousiast.
Zij bestuderen het gebied. Ter lering, om te zien hoe nieuwe zonneparken straks ingericht kunnen worden. ,,De wereld verandert, we zijn volop bezig met de energietransitie waarbij zonneparken van groot belang zijn. Ik had niet verwacht dat we als natuurwetenschappers ooit met Shell samen zouden werken, maar hier vinden we elkaar zeker”, glimlacht Biesmeijer. Carla Thijssen kwam in 2009 bij Shell en heeft onder andere ‘environment’ in haar portefeuille. ,,We willen de biodiversiteit in onze omgeving graag beschermen, dat is een belangrijk doel.” De grond waarop de zonnepanelen staan is armlastig. ,,Maar er staan hier meer soorten planten dan in de Biesbosch. Dat omarmen we en willen we stimuleren, daarom hebben we Naturalis gevraagd om hier te onderzoeken.”
Klaas Jan Wardenaar is landschapsarchitect van dit zonnepark. ,,Je hebt volop schaduw en licht en het hoeft nauwelijks gemaaid te worden. Eigenlijk zijn dat alle elementen die je ook in een bos ziet. Als je er zo naar kijkt en op die wijze braakliggende terreinen kunt benutten, komt dat alleen ten goede aan de biodiversiteit.”
Het onderzoeksteam van Naturalis noemt het onderzoek ‘Natuur ontdekken voor onze toekomst’. ,,Vooraf denk je: wat tref je aan op een industrieterrein? Toen ik hier rondliep raakte ik enthousiast; je ziet gelijk dat er veel groeit”, legt Biesmeijer uit. Buiten een Engels onderzoek is er nog weinig bekend over de effecten op de biodiversiteit op zonneparken. ,,Op deze plek zijn heel verschillende grondsoorten, van klei en nat tot heel droog. We hebben op dertig plekken vegetatie gezaaid, zowel in schaduw als in de zon, om te kijken wat er gebeurt. Ja, we weten eigenlijk heel weinig. Het is pionieren”, legt onderzoekster Lisette van Kolfschoten uit. Geëxperimenteerd wordt er met speciale zaadmixen en welk effect het sorteert in een zonnepark.
Biesmeijer grijnst. ,,Er werd gesteld en gevreesd dat onder de panelen niets kon groeien. Dat klopt alvast niet.” De effecten van het gedane zaaiwerk van Naturalis zijn nu nog niet zichtbaar; dat zal volgend jaar zijn. Dit eerste jaar wordt vooral gemeten. Geteld. Geobserveerd. ,,Je merkt dat de originele vegetatie dominant is en alvast volop groeit.”
Shell heeft een actief konijnen- en meeuwenbeheer; dieren die niet welkom zijn op het industriegedeelte zelf. ,,Op het zonnepark mogen ze komen, maar we zorgen ervoor dat ze niet bij de fabrieken komen. Dat werkt goed. Je moet samen iets doen om naast elkaar te kunnen leven. Dan krijg je ook een symbiose; er zijn vogels die zich in de fabrieken nestelen. Als je daar geen last van hebt, laat je ze zitten”, legt Thijssen uit.
Uiteindelijk gaat het erom om flora en fauna kansen te geven, die het de laatste decennia steeds minder kreeg. ,,De agrarische velden noemen we ook ‘grasfalt’, er zijn daar haast geen insecten meer te vinden”, zegt Biesmeijer. ,,Daarom moeten we parken als dit een kans geven, want die gaan straks veel gebouwd worden”, vult Thijssen aan. ,,Het gaat er allang niet alleen meer om wat het oplevert. De biodiversiteit is nu echt een argument en meerwaarde bij aanbestedingen”, weet Wardenaar.
Het team van Naturalis trof inmiddels al zo’n veertig bijensoorten aan in het gebied. ,,Er zijn er 360 in Nederland, dus zoveel op zo’n klein gebied is echt bijzonder.”
